Po kilku tygodniach Staś opuszcza tropiki. Bronio zostaje. Dlaczego się rozstają, co prowokuje Witkacego do takiej decyzji i, co stanie się z ich przyjaźnią? – Mamy scenariusz na co najmniej niezły thriller, ale zaczniemy od wpisu.

Akcja rozstania rozgrywa się w Australii, w miejscowości Toowoomba. Podczas rozmowy w większym gronie znajomych, Staś zachowuje się dość nietaktownie. Publicznie wypowiada się na temat obywatelstwa Malinowskiego, jego stosunku do wojny i dodaje, co o tym wszystkim sądzi. Tak bardzo denerwuje to Bronia i wystawia na próbę ich przyjaźń, że rozstają się w wielkiej złości.

Warto wspomnieć, że przyjaźń Stasia i Bronia w czasie podróży wielokrotnie była wystawiana na próbę. Zdarzały się im także spory o pieniądze. Malinowski nie zwracał wystarczającej uwagi na problemy Stasia, jego dylematy egzystencjalne, tylko – całkiem zresztą słusznie – zajmował się sobą i rozwijaniem swojej kariery. Dodatkowo wybuch I wojny światowej sprawił, że stanęli we wrogich obozach. Staś chciał walczyć, wziąć udział w bitwie, wiadomość o wybuchu wojny zrobiła na nim ogromne wrażenie. Bronio natomiast nie miał zamiaru wracać, mimo odległości, która dzieliła go od jego kochanej matki. Wolał trzymać się od wojny na dystans, swoją energię i myśli skierował na wyprawą i rozpoczęcie swoich badań terenowych.

Przyjaciołom wcześniej także zdarzały się kłótnie i różnice zdań. Witkacy zarzucał Malinowskiemu zimny „naukowy” dystans, a ten Stasiowi – niezdyscyplinowanie i trwonienie energii. Odrazę Stasia budziło oczywiście zdystansowanie się Bronia do wojny i wybranie własnej kariery ponad sprawami narodowymi. Malinowski z kolei uważał, że Witkacy czyni z wojny sprawę osobistą, ponieważ chce odpokutować winę za śmierć swojej narzeczonej. I tak dalej, i tak dalej.

Rzucanie argumentów z obu stron i wzajemnie oskarżanie się trwały miesiącami. Szkoda. Przyjaźnili się od dziecka, ich rodziny się znały, zawsze mieli ze sobą bliskie relacje, niestety wojna to zmieniła, a ich przyjaźń nigdy się już nie odrodziła. Także z tego powodu, że mieszkali w innych krajach i nie widywali się często.

Po kłótni w Toowoombie, 5 września 1914, Witkacy wsiadł na pokład statku „Morea” i popłynął do Europy.

Trzy dni wcześniej – jeszcze z Hotelu Metropole w Sydneypisze pierwszy list po rozstaniu
Prawie dwa tygodnie później, już na pokładzie SS „Morea”, prosi Bronia, aby ten zastanowił się nad swoim charakterem
Kolejne dwa tygodnie i być może sam fakt, że jest coraz bliżej Europy, bardzo poprawiają Stasiowi humor, o czym świadczy ten list 

Miej więcej w tym samym czasie, bo 20 września, Malinowski pisze w swoim dzienniku z Portu Moresby: „Pierwszego września rozpoczyna się nowa epoka w moim życiu: samodzielna i samotna wyprawa w tropiki. We wtorek, 1 IX 14 odprowadziłem Brit. Ass-a do Toowoomby. Rozmowa i zaznajomienie się z Sir Oliverem i Lady Lodg; ofiarowanie mi pomocy przez tegoż; moje fałszywe położenie i „sprostowanie” przez Stasia. Pożegnanie z Desire Dickinson, wściekłość na Stasia, która przerodziła się na głęboki żal, trwający do tej chwili – to wszystko należy do poprzedniej epoki, do wizyty z Brit. Assem w Australii”.

Dwa miesiące później Malinowski pisze w swoim dzienniku o tym wydarzeniu i emocje wciąż nie opadają.

„Finis amicitiae [koniec przyjaźni]” – rozpaczał Malinowski. „Nietzsche zrywa z Wagnerem. Bezwzględnie uznaję jego sztukę; podziwiam inteligencję i wielbię indywidualność, ale nie znoszę charakteru”.

A Staś przez Aleksandrię, gdzie zostaje przez przypadek aresztowany przez Brytyjczyków, którzy biorą go za niemieckiego profesora o nazwisku Penck, rozbawiony tym wydarzeniem, przedostaje się do Petersburga, ale to znacznie dłuższa historia.